काठमाडौं । विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र संयुक्त राज्य अमेरिकाको बारेमा धेरै रिपोर्टहरू आएका छन्, जसमा सन् २०५० सम्ममा अमेरिका सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र नरहने सङ्केत गरिएको छ। भारत र चीनले यसलाई उछिन्ने एउटा अध्ययनले देखाएको छ भने अर्को अध्ययन रिपोर्टका अनुसार सन् २०२८ मा चीनले अमेरिकालाई उछिनेर विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र बन्नेछ ।
सेन्टर फर इकोनोमिक्स एन्ड बिजनेस रिसर्च (सिइबिआर) ले चीनले एक दशकअघि अमेरिकालाई उछिनेको बताएको छ। यो प्रतिवेदन तीन वर्ष पुरानो हो, त्यसैले चीन कोरोना महामारीको प्रभावबाट द्रुत गतिमा बाहिर आएको भनिएको थियो । प्रतिवेदनमा विज्ञहरूले चीन र अमेरिकाको अर्थतन्त्र बीचको खाडल चीनले छिट्टै पूरा गर्ने बताएका छन् ।
सीईबीआरका उपाध्यक्ष डगलस म्याकविलियम्सले भने, ‘यस प्रक्षेपणको ठूलो कुरा यो हो कि चीनको आर्थिक वृद्धिले गति लिएको छ र हामीलाई लाग्छ कि चीन २०२०–२५ को बीचमा उच्च आयको अर्थतन्त्र बन्नेछ। यसले पाँच वर्षभित्र अमेरिकालाई उछ्छीनेछ।’
विश्वको कुल गार्हस्थ उत्पादनमा चीनको हिस्सा बढेर १७.८ प्रतिशत पुगेको छ, जहाँ सन् २००० मा ३.६ प्रतिशत थियो। प्रतिवेदनमा भारतले बेलायतलाई उछिनेर सन् २०३५ सम्ममा विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्र बन्ने अनुमान गरिएको थियो । सिइबिआरले भन्यो कि भारतले २०१९ मा फ्रान्स र बेलायतलाई उछिनेको छ भने २०२४ मा यो विश्वको पाँचौं ठूलो अर्थतन्त्र बन्दैँछ ।
तर, प्रतिवेदनमा यो पनि भनिएको छ कि रुपैँयाको मूल्यमा आएको गिरावटका कारण बेलायत केही समय पछि पर्न सक्छ तर यो चरण निकै छोटो अवधिको लागि हुनेछ । यसपछि फेरि अर्थतन्त्रमा सुधार आउने छ र सन् २०३५ सम्ममा भारत विश्वको दोस्रो ठूलो अर्थतन्त्रको रूपमा उभिनेछ ।
एक थिंक ट्याङ्कले पनि चीनको अर्थतन्त्रका बारेमा यस्तै अनुमान गरेको छ । महिनाको सुरुमा, चीनको आधिकारिक पत्रिका ग्लोबल टाइम्सले एक थिंक ट्याङ्कलाई उद्धृत गर्दै एक रिपोर्ट प्रकाशित गर्यो, जसमा भनिएको थियो कि सन् २०३५ सम्ममा चीन विश्वको सबैभन्दा ठूलो अर्थतन्त्र बन्नेछ। विज्ञहरू भन्छन् कि यदि चीनले आगामी पाँच वर्षमा कूल गार्हस्थ्य उत्पादन (जीडीपी) मा ५ प्रतिशत वार्षिक वृद्धि कायम राख्यो र सन् २०३५ सम्म ४ प्रतिशतको वृद्धिदर कायम राख्यो भने अमेरिकालाई उछिन्ने छ ।
प्रतिवेदनमा चीनले अमेरिकाभन्दा बढी लगानी गरिरहेको र कुल गार्हस्थ्य उत्पादनको ४० प्रतिशत लगानी गरेर ५ प्रतिशतको वृद्धिदर कायम राखे त्यसको अर्थतन्त्र अमेरिका र युरोपेली सङ्घभन्दा बढी हुने उल्लेख गरेको छ ।
प्रतिवेदनमा प्राकृतिक प्रकोपले अर्थतन्त्रमा पारेको असर पनि उल्लेख गरिएको छ । प्रतिवेदनले १५ वर्षभित्र वातावरणीय परिवर्तनले विश्व अर्थतन्त्रमा गम्भीर असर पार्ने उल्लेख गरेको छ । प्रतिवेदनमा भनिएको छ कि धेरै देशहरू अर्को दशकमा कार्बन शून्य अर्थतन्त्रतर्फ अघि बढ्ने योजनामा छन्। यसले जीवाश्म इन्धनको माग कम गर्नेछ र तेलको मूल्य पनि कम हुनेछ।
