काठमाडौं । खोरेत र लम्पी स्किन भ्याक्सिन खरिदका लागि कृषि, तथा पशुपन्क्षी विकास मन्त्रालय मातहतको कार्यालय नेपाल लाइभस्टक सेक्टर इनोभेसन आयोजनाले गरेको बोलपत्रमा मिलेमतोको आरोप लागेको छ । आयोजनाले गत कार्तिक २६ गते लम्पी स्किन डिजिज र फुट एण्ड माउठ डिजिज भ्याक्सिन खरिदका लागि ४५ दिने सुचना जारी गर्दै बोलपत्र दरभाउपत्र आह्वान गरेको थियो ।उक्त बोलपत्र आह्वानको क्रममा ‘संसारकै एकमात्र कम्पनी’सँग मिल्ने ‘टेक्निकल स्पिसिफिकेसन’ राखेपछि ‘मिलेमतो’को आरोप लागेको हो ।

बोलपत्रका आह्वानका क्रममा भारतस्थित ब्रिलियन्ट बायोफार्मा [Brilliant Biopharma] बाट नेपालमा खोप आयात गरिरहेको सुनगाभा भेट फार्मा र नेपाल लाइभस्टक सेक्टर इनोभेसन आयोजना [NLSIP]का कर्मचारीबीच ‘मिलेमतो’ भएको आरोप छ । बोलपत्रमा उल्लेख गरिएको ‘टेक्निकल स्पिसिफिकेसन/Technical Specification’ विश्वमै ब्रिलियन्ट बायोफार्माबाट उत्पादन हुने खोपको प्रकार मात्रै उल्लेख गरिएको छ । जुन, सार्वजनिक खरिद नियमावली विपरीत छ ।

बोलपत्रमा उल्लेख भएको ‘टेक्निकल स्पिसिफिकेसन/Technical Specification’को Serotype मा O-A-I-A हुनुपर्ने, Topotype मा Me-SA Asia हुनुपर्ने, Lineage मा Ind-2001d हुनुपर्ने उल्लेख छ । जबकी  Lineageमा उल्लेख भए बमोजिमको खोप ब्रिलियन्ट बायोफार्माबाहेक विश्वका कुनै पनि कम्पनीले खोप उत्पादन गर्दैन ।तर, नेपालका लागि यसबाहेक अन्य  पनि खोपका लागि योग्य छ, तर बोलपत्रमा अन्यलाई समावेश गरिएको छैन ।

त्यसैगरी, बोलपत्रको ‘टेक्निकल स्पिसिफिकेसन/Technical Specification’मा रहेको A क्याटागोरी समेत ब्रिलियन्ट बायोफार्माले उत्पादन गरेको खोपसँग नभएको पाइएको छ ।नेपालस्थित भेटेरिनरी गुणस्तर तथा औषधी नियमन प्रयोगशाला, बुढानिलकण्ठ काठमाडौंबाट उक्त खोप भ्याकुम टेस्ट (N/A) र स्टेरलिटी टेष्ट[Sterility Test] No growth up to 14 days sterile लेखिएको छ । बोलपत्र खारेजका लागि उजुरीयसैबीच बोलपत्र आह्वानका क्रममा मिलेमतो भएको आरोपसँगै बोलपत्रमा सहभागी भएका विभिन्न कम्पनीहरुले बोलपत्र खारेज गर्न उजुरी दर्ता गरेको छ ।

‘नेपाल लाइभस्टक सेक्टर इनोभेसन आयोजनाको नामबाट नोभेम्बर-१२ मा प्रकाशित बोलपत्र नम्बर NP-MOLD-392371-GO-RFB-2 slice मा म निवेदक समेत सहभागी भएको थिए’ विभिन्न कम्पनीले हालेको उजुरीमा लेखिएको छ, ‘उल्लिखित बोलपत्रमा नेपाल सरकार अर्थ मन्त्रालयबाट निश्चित बजेट लम्पी स्किन र खोरेतका लागि बेल्गा बेग्लै रकम उल्लेख गरी स्वीकृत भएकोमा, केही कर्मचारी तथा FMDमा बोलपत्र पेश गर्ने एक मात्र कम्पनी सुनगाभा भेट फर्मासँग मिली दुवै रकमलाई बेग्ला बेग्लै हुनेमा एकमुष्ट बनाई नियोजित तवरबाट बोलपत्र आह्वानकर्ता र बोलपत्र पेशकर्ताको बदनियत रुपमा बोलपत्र गराएको कुरा निर्विवाद छ ।’

उजुरीमा थप लेखिएको छ, ‘साथै उक्त बोलपत्रको Technical Specification मा रहेको A क्याटागोरी उल्लिखित स्वीकृत कम्पनीको हुँदै नभएको A क्याटागोरीलाई समावेश गरी लेवलमा मात्र समावेश गरी झुक्याई बोलपत्र स्वीकार गरेको तथा गत वर्ष खरिद गर्दा समेत पोटेन्सी टेष्ट नभएको कम्पनीसँगको मिलेमतोमा भएको उक्त Brilliant Biopharma बाट सप्लाई भएको उक्त FMD Vaccine रोग प्रतिरोधात्मक कार्य गर्नुपर्नेमा सो नगरी उल्टै रोग फैलिएको समेत अवस्था रहेकोले नेपाली किसानलाई हानी हुने गरी कम्पनीबाट आयात र सप्लाई भएको Vaccine सप्लाई सम्बन्धी उक्त बोलपत्र ऐन कानुन विपरीत हुने हुँदा स्वीकृत बोलपत्र अस्वीकृत गर्ने कार्यका लागि आवश्यक कारबाही गरी पाउँ ।’

कृषिमन्त्री र सार्वजनिक खरिद तथा अनुगमन कार्यालयलाई उनीहरुले ठाडो उजुरी दिएका छन् । उजुरीको अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोग, कृषि मन्त्रीको सचिवालय, पशुसेवा विभाग, नेपाल लाईभस्टक सेक्टर इनोभेसन आयोजना, विश्व बैंक नेपाल कार्यालयलाई बोधार्थ समेत दिएका छन् ।