कैलाली । जिल्ला प्रशासन कार्यालय कैलालीको टोलीले शनिबार बौनिया बजारको अनुगमन गरेको छ । जिल्ला प्रशासन कार्यालय कैलालीका प्रमुख जिल्ला अधिकारी युवराज कटेलको निर्देशनमा बाणिज्य आपुर्ती तथा उपभोक्ता संरक्षण कार्यालय धनगढीका प्रमुख कमलराज उपाध्यायसहितको टोलीले बजार अनुगमन गरेको हो । अनुगमनका क्रममा अवैध रूपले खुला रूपमा बिक्रीवितरण गर्न राखिएका पेट्रोल भेटिएपछि नियन्त्रणमा लिइएको छ ।
ईलाका प्रहरी कार्यालय सुखडका प्रहरी निरीक्षक पुष्करसिंह ऐरी र ईलाका प्रहरी कार्यालय प्रहरी वरिष्ठ नायब निरीक्षक राजु शाहसहितको टोलीले अनुगमन गरेको थियो । अनुगमनपछि बौनिया र मुडा बजारका विभिन्न पसलमा खुला रूपमा बिक्रीवितरण गर्न राखिएका १ सय ६६ लिटर पेट्रोलका बोतल र जर्किन नियन्त्रणमा लिएको छ । सोही क्रममा प्रहरीले स्थानीय व्यावसायीलाई बोलाएर ईलाका प्रहरी कार्यालय बौनियामा छलफलसमेत गरेको छ । छलफलपछि व्यापारीलाई खुला रूपले पेट्रोल बिक्रीवितरण नगर्न प्रहरीले सुझावसमेत दिएको हो । स्थानीय बजारमा व्यावसायीले पेट्रोल पम्पमा पेट्रोलको नियमित आपूर्ति नहुँदा स्थानीयको मागअनुसार पेट्रोल बिक्रीवितरण गर्न बाध्य भएको गुनासो गरेका थिए । उनीहरुले महिनौंसम्म पेट्रोल अभाव हुँदा सेवाग्राही मारमा परेको भन्दै महिनौंदिन सञ्चालन हुन नसकेका बन्द पेट्रोल पम्पमाथि पनि प्रशासनले निगरानी बढाउनुपर्ने बताए । उनीहरुले सुशासनका लागि सहयोग गर्न आफूहरु प्रतिबद्ध रहेकोे बताउँदै हरेक क्षेत्रमा भएका विकृति निरुत्साहित गर्न सबैले खबरदारी गर्न आवश्यक रहेकोे बताए ।
अवैध कारोबार भए कारबाही गर्छौं : सीडीयो कटेल
कैलाली जिल्लाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी युवराज कटेलले कानुनको उलंघन गरि अवैध कारोबार गर्ने व्यापारीमाथि कारबाही गरिने बताए । राज्य तथा सरकारी निकायको ऐनकानुनको पालना गर्नु सबै नागरिकको दायित्व भएको बताउँदै उनले अटेरी गर्नेमाथि कारोबारको प्रकृतिअनुसार सजाय हुने बताए ।
हामीले पहिलोपटक सर्वसाधारण नागरिकलाई सूचना दिएका हुन्छौं । उहाँहरुलाई सचेत र सतर्कता अपनाउन आग्रह गर्छौं । सूचनाको पालना गर्नु सबैको दायित्व तथा कर्तव्य पनि हो तर, यसलाई उलंघन गर्ने गरि मनोमानी कारोबार गरेको आधार प्रमाण पुष्ठि हुन आएमा प्रचलित कानुन अनुसार कारबाही प्रक्रिया अघि बढ्छ । हामीले स्थलगत रूपमा अनुसन्धान अधिकृतलाई अनुसन्धान गर्न खटाउँछौ । उहाँहरुले गरेको स्थलगत अध्ययन, अनुसन्धान, यस्तो कारोबारमा संलग्नको बयान, बकपत्र र प्रमाणका आधारमा उहाँलाई सचेत गराउने, दण्ड, सजाय गर्ने र गम्भीर प्रकारको त्रुटि देखिए प्रचलित ऐनकानुन नै आकर्षित हुने अवस्था रहन्छ उनले वैज्ञानिक मिडियासँग भने ।
आधिकारिक डिलरमा नै पेट्रोलको हाहाकार :
कैलालीका विभिन्न पेट्रोल पम्पमा पछिल्लो समययता पटकपटक पेट्रोलको अभाव देखिन थालेको छ । इन्धनको माग तथा खपतअनुसार पर्याप्त मात्रामा ढुवानी नहुँदा बिक्रीवितरणका लागि खोलिएका आधिकारिक डिलरहरुले महिनौंदिनसम्म पेट्रोल पम्पमा पेट्रोल पाइदैन । यी पेट्रोल पम्पमा नियमित पेट्रोल आपूर्ति नगर्दा हाहाकार देखिएको हो । पूर्वपश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत बौनिया, चुहा, लम्की, सुखडका आधिकारिक पेट्रोल डिलरमा महिनौंदिनसम्म पेट्रोल पम्प बन्द छन् ।
तर, उनीहरुको खुला रूपमा जर्किन र बोतल डिजेल र पेट्रोल बिक्रीवितरण गर्दा सर्वसाधारण नागरिक समस्यामा छन् भने अवैध कालोबजार बढ्दै जाँदा प्रशासन समेत मुखदर्शक बनेको छन् ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय कैलालीले यसअघि अवैध रूपमा अति प्रज्ज्वलनशील पेट्रोलियम पदार्थको खुला बिक्रीवितरण नगर्न अनुरोध गरेको थियो । खुला रूपले पेट्रोलको बिक्रीवितरण, असुरक्षित ओसारपसार, घर तथा पसलमा भण्डार गर्दा आगलागी हुने र मानवीय तथा भौतिक क्षतिका अप्रत्याशित घटनाहरु बढ्दै जाने भन्दै सुरक्षा सतर्कता अपनाउन अवैध पेट्रोलियम पदार्थको बिक्रीवितरण रोक लगाएको थियो ।
तरपनि, नियन्त्रण हुन नसकेपछि शनिबार छड्के बजार अनुगमन गरेको छ ।
यता, बौनिया बजारमा पेट्रोल बिक्रीवितरण गर्दै आएको रोयल पेट्रोलियम प्रालिका धनबहादुर मल्लले रुपैयाँको अभावले बजार मागअनुसार नियमित पेट्रोल खरिदबिक्रीमा समस्या भइरहेकोे बताए । उनले विगत ४-५ महिनायता इन्धनको सहज आपूर्ति गर्न नसकिएको स्वीकार गरे । यहाँका पेट्रोल पम्पमा ८ हजारदेखि १२ हजार लिटरसम्मको पेट्रोल भण्डारण क्षमता भएको उनको भनाइ छ ।
यस्तै, लम्कीचुहा नगरपालिकाको पिपरौवास्थित जय बागेश्वरी आयल स्टोर पेट्रोल पम्पमा पनि नियमित पेट्रोलियम पदार्थको आपूर्ति हुन सकेको छैन । यसबारे शुक्रबार स्थलगत रिपोर्ट प्रशारण गरिएको थियो ।
केही दिनदेखि जिल्लाका मुख्य बजार तथा ग्रामीण क्षेत्रका विभिन्न पसलमा पेट्रोलियम पदार्थको अभाव भएको परिस्थितिमा व्यवसायीहरुले पेट्रोलसमेत राखी बढी मूल्यमा प्रतिलिटर एक सय ८० देखि २ सय २० रुपैयाँ सम्म बिक्रीवितरण गरिरहेको जनगुनासो आएको थियो ।
पेट्रोल पम्पमा तेल छैन बजारमा छ्याप छ्याप्ती
पछिल्लो समयमा कैलालीका पेट्रोल पम्पमा पेट्रोल पाइदैन तर, स्थानीय बजारमा भने छ्याप-छ्याप्ती पाइन्छ। बढी मूल्य लिएर अवैध रुपमा पेट्रोल तथा डिजेल बिक्री हुँदै आएको छ। पेट्रोल पम्प बाहेक पसलहरुमा ड्रम तथा बोतलमा राखेर पेट्रोल र डिजेल बिक्री हुँदै आएको हो ।
तराईका विभिन्न स्थानबाट ड्रममा डिजेल तथा पेट्रोल ल्याएर खुला रुपमा बढी मूल्यमा बिक्री हुँदै आएको स्थानीयको जनगुनासो छ । पेट्रोलियम पदार्थको खुला रुपमा बिक्रीवितरण भइरहेको भए पनि नियमन गर्ने निकायले ध्यान नदिएको गुनासो बढ्दै गएको छ। जिल्लामा नियम विपरीत व्यापारीले अवैध रुपमा डिजेल र पेट्रोलको कारोबार गर्दै आइरहेका छन् ।
कैलालीको लम्कीचुहास्थित जय बागेश्वरी आयल स्टोरमा खुल्यमखुला बोतल र जर्किनमा बिक्रीवितरण हुँदै गरेको भिडियो सामाग्री वैज्ञानिक मिडियाले प्रत्यक्ष प्रशारण गरेको थियो । जय बागेश्वरीले यसअघि पटकपटक अवैध रूपमा डिजेलपेट्रोलको पदार्थको कारोबार गर्दै आएको छ । जिल्लास्थित पूर्व पश्चिम राजमार्ग अन्तर्गत बौनिया, सुखड, लम्कीलगायतका बजार तथा पेट्रोल पम्पमा व्यापारीले खुला रूपमा पेट्रोलियम पदार्थको बिक्रीवितरण गर्दै आएको स्थानीयलेसमेत बताएका छन् ।
पेट्रोल पम्प बाहिर पेट्रोलियम पदार्थ बिक्रीवितरण गर्दै आएका व्यापारीहरुले फरकफरक मूल्यमा मनोमानी बिक्री गर्दा कतिपय यातायात व्यवसायीले गाडी भाडा समेत मनोमानी हिसाबले लिने गरेका छन् । पेट्रोल पम्पमा कहिले पनि पेट्रोल नपाउँदा बाहिरबाट किनेर हाल्नुपर्ने बाध्यता रहेको यहाँका धेरै स्थानीयको जनगुनासो छ ।
सुरक्षा संवेदनशीलतामा चुनौती :
अवैध पेट्रोलियम पदार्थको बिक्रीवितरणले सुरक्षा संवेदनशीलतामा चुनौती थपिएको छ । पछिल्लो समय देशका विभिन्न क्षेत्रमा अप्रत्याशित घटनाले नियन्त्रणमा प्रशासनिक चुनौतीसमेत बढेको हो । गत २०७९ माघ ११ गते संघीय संसद् भवनअगाडि दिउँसो आफैंलाई आगो लगाएर गम्भीर घाइते भएका प्रेमप्रसाद आचार्यको मृत्यु भएको थियो । यस्तै, २०७९ मंसिर १८ मा बुद्धनगरकी पुष्पा न्यौपानेले पनि आफैंलाई पेट्रोल छर्किएर आत्मदाह गरेकी थिइन् ।
गत जेठ ५ गते रामेछापको मन्थलीमा आफ्नै शरीरमा पेट्रोल छर्केर एक महिलाले आत्मादाहको प्रयास गरिन् । काठमाडौंको चन्द्रागिरी नगरपालिका-९ स्थित मच्छेगाउँमा आफ्नै शरीरमा पेट्रोल छर्केर आगो लगाएर गम्भीर घाइते भएकी ३६ वर्षीय शान्ति श्रेष्ठको उपचारका क्रममा मृत्यु भयो ।
यस्तै, गत २०७९ माघ १८ गते बागलुङ नगरपालिका-८ सिगानाका ५२ वर्षीय शेरबहादुर जिसीले आफैलाई जलाउने प्रयास गरेका थिए । उनलाई घाइते अवस्थामा नै उद्दार गरि धौलागिरी अस्पतालपछि सामान्य उपचारपछि पोखरास्थित गण्डकी मेडिकल कलेज पठाईएको थियो ।
मोरङको विराटनगरमा गत २०८० बैशाख १४ गते ६५ वर्षीय एक वृद्धले पेट्रोल छर्केर आत्मादाहको प्रयास गरे । लेटाङ-७ का गोविन्दप्रसाद नेपालले आफ्नै शरीर जलाएका हुन् । उनले घरायसी सामान्य मनमुटावले विवाद हुँदा शरीरमा आगो लगाएको प्रहरी अनुसन्धानबाट खुलेको हो । यी हुन् केही प्रतिनिधिमूलक घटना । पछिल्लो समयमा विभिन्न विवाद, मनमुटाव तथा मानसिक तनावले अप्रत्याशित घटना बढ्दै गएका छन् । यस्ता घटना बढिरहेका बेला प्रहरी र जिल्ला प्रशासन कार्यालयले सार्वजनिक सूचना जारी गर्दै पेट्रोल पम्पहरूबाट खुल्ला रूपमा बोतल, जर्किनलगायतका भाँडोमा पेट्रोलियम पदार्थको बिक्री वितरण भएकोबारे ध्यानाकर्षण गराएको थियो । तरपनि यसको अवैध कारोबार पूर्णरूपले नियन्त्रणमा आउन सकेको छैन ।